Szacuje się, że ponad 80% pacjentów po amputacji kończyn na pewnym etapie powrotu do zdrowia doświadcza bólu fantomowego. W ciągu ostatnich 50-ciu lat naukowcy badali różne sposoby leczenia tego zjawiska. Żaden dostępny obecnie wariant nie jest jednak w 100% skuteczny dla każdego pacjenta. Wszystko bowiem zależy od wielu czynników, na które nie mamy wpływu. Bóle fantomowe są więc nie do końca zbadanym i zrozumiałym zjawiskiem. Postanowiliśmy jednak przedstawić najciekawsze oraz najbardziej skuteczne formy ich leczenia, by pomóc osobom, które się z nim zmagają.
Czym dokładnie są bóle fantomowe?
Bóle fantomowe po amputacji kończyny dolnej to bóle odczuwane w nieobecnej części ciała. Fizjologia określa go, jako ból neuropatyczny, co oznacza, że dotyczy on uszkodzenia lub dysfunkcji nerwów. Ciężko przewidzieć, kiedy pacjent zacznie go odczuwać lub ile potrwa. Zdarza się, że utrzymuje się przez kilka tygodni po zabiegu lub występuje przez wiele lat. Może również nie pojawić się wcale.
Farmakologia w leczeniu bólów fantomowych
Bóle fantomowe to dolegliwość bardzo złożona i wieloprzyczynowa. Ich leczenie jest więc bardzo skomplikowane i należy je indywidualnie dopasować do każdego pacjenta. Największą skuteczność w leczeniu tego schorzenia wykazują koanalgetyki, a szczególnie leki z grupy przeciwpadaczkowej. Dzięki opóźnionemu działaniu, które można zaobserwować po kilku dniach, warto zacząć je stosować już w okresie przedoperacyjnym, zwłaszcza jeśli ryzyko wystąpienia bólu fantomowego jest bardzo wysokie.
Innym zalecanym sposobem walki z bólem fantomowym są silne leki przeciwbólowe, czyli opioidy. Dodatkowo stosuje się jeszcze kalcytoninę, a w ostateczności środki znieczulenia miejscowego, podawane dożylnie.
Poza farmakologicznymi sposobami leczenia bólu fantomowego są również niżej wymienione metody.
Stymulacja elektryczna nerwów
Technika polegająca na łagodzeniu bólu przy użyciu prądu elektrycznego. Przezskórna stymulacja nerwów w skrócie zwana TENS wysyła krótkie impulsy elektroniczne o niskim napięciu do określonego nerwu za pomocą elektrod umieszczonych na skórze. Celem tego zabiegu jest modyfikacja sposobu, w jaki neurony wysyłają sygnały i zapobieganie dotarciu sygnałów bólowych do mózgu.
Rehabilitacja po amputacji
Dużą rolę w zapobieganiu bólom fantomowym, a następnie pomocą w ich leczeniu jest systematyczna rehabilitacja. Powinno się ją rozpocząć już kilka dni po zabiegu usunięcia kończyny, o ile pozwala na to stan pacjenta. Proste ćwiczenia bierne kończyny oraz masaż kikuta mogą bardzo pomóc w zwalczeniu bólu fantomowego.
Terapia lustrzana
Ból fantomowy jest szczególnie trudny w leczeniu, ponieważ nie mamy wizualnej ani dotykowej informacji zwrotnej z utraconej kończyny. Informacja z centralnego układu nerwowego, które normalnie hamują ból, są dodatkowo zmniejszone przez brak impulsów ze amputowanej części ciała. Terapia lustrzana polega więc na regularnym przeglądaniu się w lustrze i obserwacji odbitego obrazu. Nasze odbicie kończyny daje złudzenie, jakby w rzeczywistości była to ta utracona kończyna. W ten sposób powstaje iluzja, która skutecznie oszukuje mózg. Dzięki temu ból fantomowy znika.
Masz za sobą amputację? Pomoc znajdziesz w RZO
Wszystko zaczyna się od rozmowy, więc serdecznie zapraszamy na bezpłatne konsultacje. Staramy się pomagać naszym pacjentom, dzieląc się swoją wiedzą i doświadczeniem, a także oferując najnowocześniejsze metody protezowania – w tym oczywiście osseointegrację. Skontaktuj się z nami!