Amputacja nie bez powodu uważana jest za trudną operację – to zarówno wyzwanie dla przeprowadzających ją lekarzy, jak i niezwykle ważne, emocjonalne wydarzenie w życiu pacjenta. Nic dziwnego więc, że miewają oni liczne obawy przed tym zabiegiem. Dlatego warto przyjrzeć się temu, czym tak naprawdę jest amputacja, na czym polega, a także jakie rozróżnia się jej rodzaje.
Co to jest amputacja i jakie są jej rodzaje?
Lekarze definiują ją jako przecięcie kości w zdrowej tkance lub odjęcie części ciała przez staw (wyłuszczenie w stawie). Odcięciu podlegają chore kończyny. Taki zabieg konieczny jest, gdy nie ma możliwości wyleczenia uszkodzonej części ciała.
Co więcej, istnieją różne poziomy amputacji. Są to miejsca, w którym część ciała zostanie odjęta podczas zabiegu. Dzieli się je na poszczególne kategorie:
- Amputacja stopy – Istnieje dwanaście poziomów amputacji w obrębie stopy. Zaczynają się od odjęcia palców, przez śródstopie, po amputację w obrębie stępu. Zdarzają się także amputacje całej stopy wraz z częścią stawową i piszczelową oraz kostką przyśrodkową i boczną.
- Amputacja podudzia – Polega na przecięciu kości piszczelowej i strzałkowej.
- Wyłuszczenie w stawie kolanowym – Obejmuje przecięcie stawu kolanowego i odjęcie podudzia.
- Amputacja uda – Polega na przecięciu kości udowej. Operacje na tym poziomie można podzielić na trzy grupy, w zależności od długości kikuta. Krótki kikut uda oznacza amputację kości udowej z zachowaniem mniej niż 35% jej długości. Kikut uda średniej długości dotyczy amputacji z zachowaniem długości kości udowej na poziomie 35-60%. Natomiast długi kikut uda oznacza, że amputacja przebiega z zachowaniem powyżej 60% długości kości udowej.
- Wyłuszczenie w stawie biodrowym – To odjęcie kończyny na poziomie stawu biodrowego. Ten rodzaj amputacji stosowany jest bardzo rzadko, najczęściej ze wskazań onkologicznych i przy bardzo rozległych urazach.
- Hemipelwektomia – Polega na amputacji kończyny wraz z częścią miednicy do kości krzyżowej. Obejmuje też częściową resekcję miednicy i talerza biodrowego.
Należy jednak pamiętać, że ostatecznie to lekarz decyduje o poziomie i rodzaju amputacji, jaką należy zastosować. Natomiast późniejszą protezę dobiera do pacjenta technik lub inżynier ortopedii.
Przyczyny względne
Warto zaznaczyć, że amputację kończyn przeprowadza się jedynie w sytuacji, kiedy nie ma innej możliwości wyleczenia pacjenta. Przy czym wskazania do przeprowadzenia takiej operacji można podzielić na względne i bezwzględne.
Względne wskazania do amputacji to takie, które mają na celu poprawę egzystencji pacjenta. Nie są one przeprowadzane typowo w ramach ratowania ludzkiego życia. Zalicza się do nich:
- niegojące się rany (które powodują silny i długotrwały ból),
- poszczególne wady wrodzone lub poważne zniekształcenia kończyny.
Tego typu dolegliwości powodują szereg niedogodności w codziennym funkcjonowaniu. Dlatego w niektórych przypadkach amputacja staje się jedyną pomocą w poprawie jakości życia pacjenta.
Przyczyny bezwzględne
Poprzez bezwzględne wskazania do amputacji rozumiemy bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia chorego. Zalicza się do nich:
- zmiażdżenia,
- infekcje kończyn,
- poważne urazy,
- rozległe oparzenia albo odmrożenia III i IV stopnia,
- całkowitą martwicę kończyny,
- zaburzenia czucia głębokiego,
- ubytek tkanek,
- głębokie zniszczenia mięśni i kości,
- choroby naczyniowe,
- „stopę cukrzycową”,
- choroby nowotworowe.
W przypadku zaistnienia któregokolwiek z powyższych wskazań, w stopniu zaawansowanym, amputacja staje się niezbędna do uratowania ludzkiego życia. Ponownie, to lekarz decyduje o tym, czy obrażenia, jakie posiada pacjent, są wskazaniem bezwzględnym do operacji odjęcia kończyny.